ارزیابی رویکرد تهیه طرح های توسعه شهری در ایران، نمونه مورد مطالعه: طرح بازنگری در طرح تفصیلی حوزه شمال شهر اصفهان

بیش از چهار دهه از تجربه اولین طرح های توسعه شهری در ایران می گذرد و طی این سال ها هر چه به دوران اخیر نزدیکتر می شویم، عدم تحقق و به اجرا نرسیدن این طرح ها و معضلات و مشکلات ناشی از عدم اجرای آنها بیشتر خودنمایی می کند و راه حلها و سازوکارهای اجرای طرح های توسعه شهری چه به لحاظ مفاهیم و روش ها و مبانی در تهیه و چه به لحاظ ابزارها و مکانیزم ها در اجرا، مورد توجه قرار می گیرد. تجارب گذشته جهان و به تبع آن، ایران ضرورت تغییر رویکرد برخورد با مسائل شهری را مطرح می نماید. در این راستا به نظر می رسد نظام تهیه طرح های توسعه شهری به لحاظ رویکرد و محتوی نگرش و مفهوم، نیازمند تجدید نظر در تعاریف انواع طرح های توسعه شهری و سلسله مراتبی از آنها همراه با سطوحی از مداخله و اقدامات می باشد و در این راستا تغییر نگرش اساسی نسبت به ماهیت شهر و مسئله شناخت و موضوع آینده و برخورد با آن لازم است. در این راه با توجه به ماهیت شهر به عنوان سیستم زنده و مسئله آن به عنوان مسئله پیچیده سازمان یافته، تئوری مکان لولایی آشوب یا پیچیدگی به عنوان تئوری حاکم بر سیستم های زنده مورد مداقه قرار گرفته و سعی شده قیاس تطبیقی منجر به یافتن توصیه بهبود رویکرد با استفاده از اصول و معیارهای آن در برخورد با مسئله شهر صورت گیرد و اصول و معیارهای پیشنهادی در این راستا استخراج شود و در پی آن با استفاده از این معیارها در نمونه موردی متاخر (طرح بازنگری در طرح تفصیلی حوزه شمال شهر اصفهان) که در تهیه آن ضرورت اصلاح رویکرد درک شده وسعی در کاربرد شیوه نوینی دارد، به ارزیابی رویکرد آن بپردازیم. در آخر معیارهای رویکرد مطلوب تهیه طرح های توسعه شهری، حاصل این مطالعات ارائه شده است. البته بدیهی است که در راستای اصلاح نظام طرح ریزی کشور جهت اثر گذاری هر چه بیشتر مداخلات شهرسازانه در قالب طرح های شهری، مبحث اصلاح رویکردی موضوع این تحقیق، تنها بخشی از مجموعه اقدامات و اصلاحات مورد نیاز است و یقیناً تجدید نظر در مبانی و سازوکارهای قانونی و اجرایی و به طور کلی فراهم آوری بستر تحقق طرح های شهری، وابسته به نظامات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی همگام با این اصلاحات، ضروری و غیر قابل انکار است.